درباره آب سرد کن ها - وبلاگ دریا

به گزارش وبلاگ دریا، آبسردکن هایی که آب را با فشار پرتاب می نمایند بر آبسردکن هایی که شیرشان آب را با فشار معمولی خارج می نماید، ارجحیت دارند؛ به علت اینکه آبسردکن هایی که آب را با فشار زیاد پرتاب می نمایند، احتمال آلوده شدن و مکش منفی کمتری نسبت به بقیه آبسردکن ها دارند.

درباره آب سرد کن ها

نویسنده:دکتر آراسب دباغ مقدم/ متخصص بهداشت موادغذایی

کدام آبسردکن ها بهداشتی ترند؟

آبسردکن هایی که آب را با فشار پرتاب می نمایند بر آبسردکن هایی که شیرشان آب را با فشار معمولی خارج می نماید، ارجحیت دارند؛ به علت اینکه آبسردکن هایی که آب را با فشار زیاد پرتاب می نمایند، احتمال آلوده شدن و مکش منفی کمتری نسبت به بقیه آبسردکن ها دارند.

آبسردکن هایی که در قسمت جلویی خود، دارای پوشش یا حفاظ هستند؛ نسبت به آبسردکن هایی که این پوشش را ندارند، بهترند؛ زیرا مانع می شوند که افراد دهان شان را به شیر آب بچسبانند و با دهان از شیر، آب بنوشند.

توصیه من این است که در کنار تمام آبسردکن ها از ظرف های مخصوص لیوان به همراه لیوان یک بار مصرف و سطل زباله مخصوص استفاده گردد تا هر یک از افراد از یک لیوان یکبار مصرف استفاده نموده و سپس آن را بشکند و داخل سطل زباله بیندازد تا قابل استفاده مجدد نباشد.

قسمت سیفون زیر آبسردکن که آب های اضافی را در خود جمع می نماید، نباید طوری باشد که آب اضافی از آن سرریز گردد و هرگز نباید سطح آب سیفون با شیر آب تماس پیدا کند زیرا این امر می تواند به شدت ایجاد آلودگی کند. این مشکل به خصوص در آبسردکن های قدیمی به وضوح دیده می گردد که در قسمت سیفون، آشغال گیر نموده و آب اضافه در آن قسمت جمع شده است. تماس این آب آلوده با شیر آب می تواند برای افرادی که از آن شیر آب برمی دارند بیماری زا باشد.

برخی آبسردکن ها هم هستند که به صورت سنتی در خیابان های قدیمی مشاهده می شوند و برخی مغازه دارها، آنها را کنار مغازه شان می گذارند و یخ را به صورت دستی داخل آن می ریزند و گاهی حتی یک لیوان هم با زنجیر به آنها وصل نموده اند. این آبسردکن ها به هیچ وجه بهداشتی نیستند. گاهی اوقات حتی یخ هایی که داخل آنها ریخته می گردد آلودگی بسیار بالایی دارند و موجب آلوده شدن آب می شوند. توصیه ما استفاده از آبسردکن هایی است که با سیستم الکتریکی آب را سرد می نمایند و آب آن هم از لوله کشی شهری به طور مستقیم وارد آبسردکن می گردد.

طبق بحث کلی که در بهداشت آب داریم کلیه مخازن آب باید سربسته و پلمپ باشند. بنابراین اگر درب قسمت بالایی آبسردکن های قدیمی خوب بسته نگردد ممکن است راهی برای ورود حشرات، گردوغبار و حتی جانوران کوچک در سطح شهر باشد که این هم می تواند سبب آلودگی شدید آب و بیماری زایی آن گردد. حال آنکه در آبسردکن های تازه و شهری چون آب به صورت مستقیم از لوله کشی وارد مخزن می گردد راهی برای ورود حشرات، گرد و غبار و دیگر جانوران کوچک وجود ندارد و بهداشتی است.

نکته دیگر اینکه حق نداریم برای برداشت آب، ظرفمان را داخل مخزن آب ببریم. این مخازن باید همواره یک شیر برداشت داشته باشند تا آب را داخل ظرف کوچک تر بریزیم، نه اینکه ظرف را داخل آب ببریم. این اتفاق معمولا در تکایا و مکان های سنتی و قدیمی بیشتر رخ می دهد و به هیچ وجه مورد توصیه ما نیست.

مخازن سنتی آب باید هرازچندگاهی با یک درصدی از کلر شست وشو و ضدعفونی شوند تا جرم و میکروب های آن از بین برود.

آبسردکن هایی هم که در ادارات و مراکز کوچک قرار دارند مخزن آبی دارند که این مخازن معمولا یکبار مصرف هستند. اما به علت صرفه مالی، بعد از آنکه خالی شدند از طریق آب شهری پر می شوند. مدت ها است که این ظروف و استفاده مکرر از آنها و سرطان زایی شان مورد بحث است اما من هنوز تحقیقی در این باره ندیده ام که این مطلب را اثبات نموده باشد.

مشکل دیگر این آبسردکن ها آن است که داخل آنها قابل شست وشو نیست و گاهی اوقات دیده می گردد که زیرمخزن پر از جرم و کثیفی است. این یعنی آنکه میکروب ها می توانند آنجا مانده و رشد نمایند و آب آشامیدنی را به شدت آلوده نمایند. بهتر است هرازچند گاهی دستگاه باز شده و داخل آن کاملا شسته و تمیز گردد؛ چیزی که متاسفانه کمتر به آن توجه می گردد.

وقتی آب در آبسردکن زیاد می ماند...

دکتر احمدرضا یزدانبخش/ عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

مسایل بهداشتی در خصوص آبسردکن ها باید به صورت کامل رعایت گردد؛ به خصوص اینکه آب در مخازن آبسردکن ها حالت ماندگاری هم پیدا می نماید و ممکن است لایه های میکروبی در این مخازن ایجاد کند. ماندگاری آب در مخازن آبسردکن ها می تواند شرایط را برای رشد گروه خاصی از باکتری ها مهیا کند.

نکته دیگری که در خصوص آبسردکن ها و مخازن آنها وجود دارد، تجمع تدریجی رسوبات آهکی در این مخازن است که در مناطقی که آب آن املاح بیشتری دارد، دیده می گردد. این رسوبات آهکی در مخازن آبسردکن ها می توانند محلی برای رشد میکروارگانیسم ها باشند.

در کشورهای پیشرفته معمولا مرسوم است که بازدیدهای دوره ای و منظمی از این تجهیزات انجام می دهند و حتی سازمان های نظارت نماینده ای در این رابطه وجود دارد. معمولا از برخی محلول ها هم برای شست وشوی مخزن داخلی و مجرای عبور آب در آبسردکن ها استفاده می نمایند. به طور کلی، وقتی قدمت این آبسردکن ها زیاد می گردد؛ بالطبع باید رسیدگی های بیشتری در خصوص آن وجود داشته باشد. احتیاج به این رسیدگی ها زمانی پررنگ تر می گردد که افراد در معرض خطر مصرف نمایندگان اصلی از آبسردکن باشند.

متاسفانه در حال حاضر در کشور ما آنالیز و رسیدگی های دوره ای و منظم در خصوص آبسردکن ها وجود ندارد و نمونه برداری، کنترل کیفیت و تجهیز این دستگاه ها در کشور متولی خاصی ندارد. این رسیدگی ها امروز بیشتر از طریق گروه نصب نماینده آبسردکن (به اسم نمونه بانک ها، بیمارستان ها و...) به صورت سلیقه ای انجام می گردد؛ در غیراین صورت، قانون و اجباری برای این کار وجود ندارد.

در خصوص اینکه آیا این آبسردکن ها به علت عدم رسیدگی می توانند عامل توسعه بیماری ها باشند یا نه، باید گفت این امکان وجود دارد. نکته اول در این زمینه آن است که آب مورد استفاده در این آبسردکن ها از کجا تامین می گردد. خوشبختانه از آنجا که منبع تامین آب بیشتر این تجهیزات، آب شهری است؛ مسائل کمی در این زمینه وجود دارد. نکته دومی که باید به آن توجه کرد، اندازه ماندگاری آب در مخازن آبسردکن ها است؛ چون یکی از عوامل موثر در اندازه رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها زمان ماندگاری آب در مخازن است. هر چه آب مخازن بیشتر توقف داشته باشد، فرصت بیشتری به میکروارگانیسم ها برای تکثیر می دهد.

کیفیت آب آبسردکن ها باید آنالیز گردد

دکتر میترا غلامی/ مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران

آبسردکن های موجود در کشور به دو نوع عمده تقسیم می شوند. اول آبسردکن هایی که به صورت دستی و سنتی پر می شوند و دوم آبسردکن هایی که به سیستم آب شهری اتصال دارند. نوع اول این دستگاه ها که متشکل از یک منبع عظیم بود و با آب و یخ پر می شد، در حال حاضر کاربرد زیادی ندارد. این آبسردکن ها که اساس کارشان شبیه کولمن های خانگی بود می توانستند به علت تماس مستقیم فرد با آب و یخ در هنگام پر کردن منبع آن، منشأ آلودگی های فراوانی باشند. ولی آبسردکن هایی که امروزه بیشتر از آنها استفاده می گردد، مستقیما به سیستم آب شهری اتصال دارند و دسترسی دستی به مخزن آنها از بیرون وجود ندارد. به همین علت هم امکان وجود آلودگی در آنها کمتر است.

آلودگی هایی که می تواند برای این آبسردکن ها مفروض باشد، آلودگی هایی است که از آب شرب شهری وارد منبع آبسردکن شده باشد که این بیشتر به کیفیت تصفیه آب بستگی دارد تا کیفیت دستگاه. میکروارگانیسم هایی می توانند در این محیط رشد نمایند که در شرایط بدون نور قابلیت ماندگاری داشته باشند بنابراین مخازن آبسردکن ها می توانند بیش از همه در معرض آلودگی های جلبکی و قارچی باشند.

میکروارگانیسم هایی که در این محیط ها رشد می نمایند معمولا قابلیت فراوری توکسین (سم) داخلی یا خارجی را دارند و به همین علت می توانند مصرف نماینده آب آلوده را دچار عوارضی بنمایند.

آنچه مسلم است تا به امروز آمار مشخصی از آبسردکن ها و آنالیز کیفیت آب آنها وجود نداشته است و بنابراین نمی توان آماری هم از کسانی که دچار عوارض مصرف آب آلوده از آبسردکن ها شده اند ارایه داد.

راه چاره عملی ای که شاید بتواند در این زمینه به ما یاری کند این است که آنالیز کیفیت آب در آبسردکن های سطح شهر را به صورت یک طرح دانشگاهی پیگیری کنیم تا بتوانیم به نتایج درستی در این زمینه برسیم.

منبع:www.salamat.com

منبع: راسخون