ردپای راکفلر در فرار شاه به آمریکا - وبلاگ دریا

به گزارش وبلاگ دریا، تنها فردی که منتظر شاه مخلوع ایران بود، مدیر ارشد بانک چیس منهتن بود که نه تنها برای پذیرش شاه ایران در کاخ سفید لابی کرده بود بلکه، ترتیبات صدور ویزا برای هیات همراه وی را انجام داده بود

طبق اسنادی که به تازگی فاش شده است، رئیس یکی از بانک های آمریکا با لابی گری در کاخ سفید، مقدمات انتقال محمدرضا پهلوی به آمریکا را فراهم کرد.

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی به تلاش رئیس وقت بانک ملی چیس منهتن در ورود محمدرضا پهلوی شاه مخلوع ایران به ایالات متحده آمریکا در سال 1357 اشاره کرد.

در ابتدای این گزارش نوشته شده است، تصمیم سرنوشت ساز سال 1979 (1357) برای پذیرش محمدرضا پهلوی، موجب تسخیر سفارت آمریکا در تهران شد و به زوال ریاست جمهوری جیمی کارتر کمک کرد. این گزارش ادامه داد، غروب یکی از آخرین روز های پاییزی 40 سال پیش، یک هواپیمای سفیدرنگ گالف استریم 2 در حالی در فورت لادریل فلوریدا فرود آمد که یک مسافر شاهوار، اما بیمار را حمل می کرد که تقریبا هیچ کس انتظار ورودش را نداشت.

سرنشینان هواپیما شامل یک مامور سیاسی جمهوری خواه، گروهی از افسران نظامی ایران، چهار سگ و محمدرضا پهلوی، شاه تازه مخلوع ایران، بود. این گزارش ادامه داد، تنها فردی که منتظر شاه مخلوع ایران بود، مدیر ارشد بانک چیس منهتن بود که نه تن ها برای پذیرش شاه ایران در کاخ سفید لابی کرده بود بلکه، ترتیبات صدور ویزا برای هیات همراه وی را انجام داده بود و مدارس خصوصی و عمارت هایی را برای خانواده وی جست وجو کرده بود و همچنین هماهنگی هایی را برای آماده کردن هواپیمای گالف استریم به منظور انتقال وی به آمریکا ترتیب داده بود.

جوزف وی رید جونیور رئیس ستاد کارکنان دیوید راکفلر رئیس بانک چیس در مراسمی که صبح روز بعد برای ورود شاه ایران در بانک ترتیب داده شده بود، گفت: عقاب فرود آمد. روزنامه نیویورک تایمز سپس با اشاره به تلاش رئیس بانک چیس برای ورود شاه مخلوع ایران به آمریکا و پیامد هایی که این اقدام برای آمریکا به همراه داشت، نوشت، کمتر از دو هفته بعد، در تاریخ چهارم نوامبر 1979 (13 آبان 1358)، دانشجویان ایران که قول داده بودند انتقام پذیرش شاه ایران را از آمریکا بگیرند، سفارت آمریکا در تهران را تسخیر کردند و بیش از 50 تن از کارکنان سفارت آمریکا را برای 444 روز به گروگان گرفتند.

شاه مخلوع ایران همزمان با انقلاب، در 26دی ماه 57 از ایران گریخت و به دنبال دریافت پناهندگی در ایالات متحده آمریکا بود، اما آن طور که نیویورک تایمز مدعی شده جیمی کارتر از آنجا که امیدوار بود با دولت جدید ایران، رابطه خوبی برقرار کند، در اولین 10 ماه تبعید محمدرضا پهلوی، با درخواست وی مخالفت کرد و حتی بعد از آن تنها اجازه درمان به وی داد.

با این حال، هم اکنون یک تاریخچه محرمانه از دفاتر راکفلر که به تازگی فاش شده نشان می دهد چگونه بانک چیس منهتن و رئیس این بانک که ارتباطات خوبی با مقامات دولت آمریکا داشت، با تلاش های پشت پرده خود دولت کارتر را متقاعد به پذیرش شاه ایران کرد.

طبق این گزارش، محمدرضا پهلوی یکی از سودآورترین مشتریان بانک چیس منهتن محسوب می شد. صدور مجوز ورود شاه مخلوع ایران به آمریکا، تصمیم تحریک کننده ای برای کارتر، ایالات متحده و غرب آسیا بود و تسخیر لانه جاسوسی، آغاز یک جدال چهار دهه ای میان واشنگتن و تهران بود که در نتیجه این جدال، همچنان منطقه آشفته است و این رخداد به پایان ریاست جمهوری تک دوره ای کارتر و ورود رونالد ریگان به کاخ سفید کمک کرد.

به رغم آنکه کارتر در آن زمان آشکارا گفته بود که تحت فشار ها حاضر به پذیرش محمدرضا پهلوی شده است، اما اسناد به تازگی فاش شده و داستان پشت پرده پذیرش شاه مخلوع ایران در آمریکا تا به امروز مطرح نشده بود. طبق این اسناد فاش شده، تیم راکفلر، اسم کمپین خود را برای راضی کردن دولت کارتر برای پذیرش محمدرضا پهلوی پروژه عقاب گذاشت و سپس این اسم رمز برای شاه ایران مورد استفاده قرار گرفت.

طبق این گزارش، راکفلر در این پروژه از افراد بسیار بانفوذ برای لابی در کاخ سفید استفاده کرد که از آن جمله می توان به هنری کیسینجر وزیرخارجه پیشین آمریکا و جان جی مک کلوی رئیس هیات مشاوران بانک چیس، کمیسر سابق آلمان اشغالی بعد از جنگ جهانی دوم و مشاور هشت رئیس جمهور و یکی از روسای آینده چیس، یکی از مدیران اجرایی چیس و آرچیبالد بی روزولت جونیور مامور سابق سیا که پسرعموی وی، کرمیت روزولت جونیور مامور سیا، کودتای 1953 را برای در قدرت نگه داشتن شاه مخلوع ایران سازماندهی کرده بود و همچنین ریچارد ام هلمز مدیر سابق سیا و سفیر اسبق آمریکا در ایران اشاره کرد.

اسناد فاش شده نشان می دهد کننده ویژه کارتر در امور ایران، در حقیقت از ژنرال های آمریکایی خواسته بود از نیروی مرگبار برای سرکوب انقلاب ایران استفاده کنند و به آن ها توصیه کرده بود که چگونه با استفاده از یک کودتای نظامی، شاه ایران را در قدرت حفظ کنند.

طبق گزارش نیویورک تایمز، بحران گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا در ایران، به زوال ریاست جمهوری کارتر منجر شد و تیم اطراف راکفلر به ریگان برای پیروزی در انتخابات کمک کرد و کارتر در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 1980 شکست خورد و ریگان روی کار آمد. طبق این گزارش، راکفلر سپس شخصا با لابی در دولت جدید آمریکا از ریگان خواست تا تضمین کند که سیاست های این دولت درخصوص ایران، در راستای حفظ منافع مالی بانک چیس منهتن است، زیرا اسناد نشان می دهد که راکفلر انتظار داشت یک نسخه جدید از شاه مخلوع ایران روی کار آید.

اواخر دسامبر 1980، راکفلر شخصا از دولت ریگان خواست در صورتی که ایران کارکنان سفارت آمریکا را آزاد نکند، از اقدام نظامی علیه ایران استفاده کند و پیشنهاد اشغال سه جزیره تحت کنترل [مالکیت]ایران در خلیج فارس را عنوان نمود. راکفلر در نشست هایی که با تیم گذار ریگان داشت، گفت: محتمل ترین نتیجه این شرایط، جایگزینی دولت فعلی متعصب مسلمان شیعه (در ایران) با یک دولت نظامی یا ترکیبی از رهبران دموکراتیک نظامی و غیرنظامی است.

راکفلر که وارث ثروت نفت خانواده اش بود، شخصا بسکمک از مقامات کاخ سفید از جمله کارتر را می شناخت و از سال 1962، شاه ایران را می شناخت و در نیویورک، تهران و سنت موریس سوئیس با وی معاشرت داشت.

طبق این گزارش، از آنجا که خزانه ایران در دهه 1970 با درآمد های نفتی پر شده بود، چیس یک سرمایه گذاری مشترک را با یک بانک دولتی ایران شکل داد و درآمد های هنگفتی را از طریق مشاوره به شرکت نفت ایران به دست آورد. اسناد پروژه عقاب نشان می دهد که راکفلر در ادامه فعالیت پروژه عقاب، جزئیاتی درباره خطراتی که شرکت سرمایه گذاری چیس با بانک دولتی ایران را تهدید می کرده، دریافت کرده است و طی یک ضیافت ناهار در باشگاه نیکرباکر در نیویورک، رابرت هایزر کننده ویژه کارتر در تهران به تیم پروژه عقاب گفت که از فرماندهان ارشد نظامی ایران خواسته تا جای ممکن معترضان را بکشند تا شاه ایران در قدرت بماند.

هایزر گفت که به فرماندهان نظامی ایران گفته است: اگر تیراندازی به سر معترضان، آن ها را متفرق نکرد، بر سینه های آن ها متمرکز شوید.

از طرف دیگر، رابرت اف آرمائو کننده ویژه دیوید راکفلر برای کمک به شاه ایران بود که یکی از نزدیک ترین مشاوران شاه بعد از مرگ نلسون راکفلر معاون رئیس جمهور آمریکا در دوران جرالد فورد و برادر دیوید راکفلر در آغاز سال 1979 به حساب می آمد.

او به مدت بیش از دوسال، هر روز به تیم پروژه عقاب در چیس گزارش می داد. آرمائو اخیرا با اشاره به کودتای تحت حمایت 28 مرداد 1332 آمریکا گفت: همه امیدوار بودند که حوادث 1953 (28 مرداد برای احیای قدرت شاه ایران) تکرار شود.

شاه مخلوع ایران در تاریخ 20 خرداد سال 58 به مکزیک رفته بود و جوزف وی رید جونیور شخصا پزشکی را برای دیدار با شاه به مکزیک فرستاد؛ در آن زمان این پزشک با مقامات وزار ت خارجه آمریکا در ارتباط بود و به آن ها گفته بود که شاه مخلوع ایران در آستانه مرگ است و تنها یک بیمارستان در نیویورک قادر است که احتمالا او را نجات دهد و کارتر در آن زمان به نیویورک تایمز چنین مساله ای را اطلاع داد. بنا بر این گزارش، در همین برهه از زمان بود که تیم چیس، پرواز جت شاه به فورت لادریل را آماده می کردند.

سه روز بعد از حادثه گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا، راکفلر، کیسینجر و رید با یکدیگر دیدار کردند و کاخ سفید گفت که شاه ایران باید هرچه سریع تر از آمریکا خارج شود، اما پروژه عقاب همچنان ادامه داشت. طبق این گزارش، یک هفته بعد، راکفلر شخصا طی یک تماس تلفنی از کارتر خواست تا به وزیرخارجه دستور دیدار با شاه ایران درباره شرایط فعلی را بدهد، اما کارتر چنین کاری نکرد و شاه ایران خیلی سریع آمریکا را به سمت پاناما و سپس مصر ترک کرد.

درست بعد از مرگ شاه در 27 ژوئیه 1980 (5 مرداد 1359)، 9 ماه بعد از فرود وی در فورت لادریل، تیم پروژه عقاب اهداف جدیدی را دنبال کرد. یکی از آنها، محافظت از راکفلر در مقابل اتهام نقش داشتن در بحران تسخیر لانه جاسوسی بود.

اعضای تیم پروژه عقاب نگران بودند که راکفلر به دلیل نقشی که در پذیرش شاه ایران در آمریکا داشته، در بحران تسخیر لانه جاسوسی در ایران مقصر شناخته شود، اما کیسینجر اطمینان داد که کنگره هرگز در حین مبارزات انتخابات ریاست جمهوری، تحقیقاتی را در این باره انجام نمی دهد. نیویورک تایمز در پایان گزارش خود نوشت، گروگان های آمریکا در روز تحلیف رونالد ریگان در تاریخ 20 ژانویه 1981 (30 دی ماه1359) آزاد شدند و چند روز بعد از کناره گیری کارتر از قدرت، مشاور کاخ سفید با راکفلر تماس گرفت تا درباره تاثیر توافق آزادی کارکنان سفارت آمریکا بر بانک چیس تحقیق کند. طبق اسناد، راکفلر به او گفت: تاثیر بسیار خوبی داشت. بسیار بهتر از چیزی بود که ما نگران آن بودیم.